یکی از دغدغه‌های اصلی بسیاری از مشتریان هنگام خرید عسل، شکرک زدن یا بلور زدن عسل است. بسیاری از مردم این فرآیند را نشانه‌ای از تقلبی بودن عسل می‌دانند، در حالی که این تصور اشتباه است. در این مقاله، به دلایل شکرک زدن عسل و راه‌های جلوگیری از آن خواهیم پرداخت.
دلایل شکرک زدن عسل:
شکرک زدن (کریستالیزاسیون) یک فرآیند طبیعی است که به دلایل مختلف در عسل رخ می‌دهد. این پدیده به دلیل ساختار شیمیایی عسل اتفاق می‌افتد و تأثیری بر کیفیت یا خواص عسل ندارد. در زیر به دلایل اصلی شکرک زدن عسل اشاره می‌کنیم:
1.ترکیب قندهای عسل:
عسل به طور طبیعی حاوی دو نوع قند اصلی، یعنی گلوکز و فروکتوز است. میزان نسبت این دو قند در عسل تعیین می‌کند که عسل چه زمانی و چقدر سریع شکرک بزند. گلوکز تمایل دارد که به حالت جامد تبدیل شود، در حالی که فروکتوز به حالت مایع باقی می‌ماند. عسلی که حاوی گلوکز بالاتری باشد، سریع‌تر شکرک می‌زند.
2.دما:
دما تأثیر زیادی بر کریستالیزاسیون عسل دارد. عسل در دمایی بین 10 تا 15 درجه سانتی‌گراد بیشترین احتمال شکرک زدن را دارد. در دماهای سردتر یا گرم‌تر، احتمال شکرک زدن کاهش می‌یابد.
3.وجود ذرات ریز در عسل:
ذرات کوچک مانند گرده یا تکه‌های موم که به طور طبیعی در عسل وجود دارند، به عنوان هسته‌های اولیه برای تشکیل کریستال عمل می‌کنند. این ذرات به فرآیند شکرک زدن سرعت می‌بخشند.
4.نوع گیاهان منبع عسل:
نوع گیاهانی که زنبورها از آنها تغذیه می‌کنند نیز بر سرعت شکرک زدن عسل تأثیر می‌گذارد. برای مثال، عسل آویشن و عسل گون نسبت به عسل کنار یا عسل اقاقیا سریع‌تر شکرک می‌زند زیرا محتوای گلوکز آنها بالاتر است.
راه‌های جلوگیری از شکرک زدن عسل:
در حالی که شکرک زدن عسل طبیعی است و نشان‌دهنده کیفیت پایین عسل نیست، بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند عسلی که مصرف می‌کنند همیشه به صورت مایع باقی بماند. در اینجا چند راهکار برای جلوگیری یا به تأخیر انداختن شکرک زدن عسل آورده شده است:
1.نگهداری عسل در دمای مناسب:
بهترین دما برای نگهداری عسل بین 18 تا 24 درجه سانتی‌گراد است. نگهداری عسل در یخچال باعث تسریع شکرک زدن آن می‌شود، بنابراین بهتر است عسل را در محیطی با دمای اتاق و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید.
2.حرارت دادن عسل:
اگر عسل شما شکرک زده است و می‌خواهید آن را دوباره به حالت مایع برگردانید، می‌توانید عسل را به آرامی در آب گرم (حدود 40 تا 50 درجه سانتی‌گراد) حرارت دهید. دقت کنید که حرارت بیش از حد می‌تواند به خواص عسل آسیب برساند، بنابراین باید دمای آب را کنترل کنید.
3.دور نگه داشتن عسل از آلودگی:
ورود ذرات خارجی به عسل، مانند گرد و غبار یا ذرات موم، می‌تواند باعث تسریع شکرک زدن شود. بهتر است در هنگام استفاده از عسل، از قاشق‌های تمیز استفاده کرده و درب عسل را پس از هر بار استفاده محکم ببندید.
4.فیلتراسیون عسل:
برخی از زنبورداران عسل را پیش از بسته‌بندی فیلتر می‌کنند تا ذرات ریز مانند گرده یا موم از عسل جدا شوند. این فرآیند می‌تواند شکرک زدن عسل را به تأخیر بیندازد، هرچند ممکن است برخی از خواص مفید عسل نیز کاهش یابد.
شکرک زدن عسل یک فرآیند طبیعی است و به معنای تقلبی بودن عسل نیست. این پدیده بیشتر به ترکیب قندهای عسل و شرایط نگهداری آن مربوط می‌شود. برای جلوگیری از شکرک زدن، نگهداری عسل در دمای مناسب و جلوگیری از ورود ذرات خارجی به عسل می‌تواند موثر باشد. همچنین در صورت شکرک زدن، می‌توانید عسل را به آرامی حرارت دهید تا دوباره مایع شود، اما باید دقت کنید که حرارت بالا به کیفیت و خواص عسل آسیب نزند.
برای تهیه محصولات طبیعی الوزیر می توانید به قسمت محصولات سایت مراجعه کنید.
منابع
- (https://www.honey.com)
- (https://www.academia.edu)
- https://www.sciencedirect.com
