متاسفانه گاهی عسل را با مواد غذایی دیگر مقایسه میکنیم، در حالی که عسل نه تنها یک ماده مغذی و بسیار غنی است بلکه دارای خواص دارویی و شفا بخش بسیار ویژه ای نیر میباشد. برای همین است که در قرآن کریم بر اهمیت مصرف این عصاره شفا بخش بسیار توصیه شده است. برای مطالعه توصیه های قرآنی کلیک کنید.

شما عسل نمی‌خرید، بلکه برای خود و خانواده، سلامتی می‌خرید.

عسل طبیعی شکرک می‌زنه؟
آنچه در اصطلاح «رسوب‌ کردن و شکرک زدن» می‌گویند و به خاطر وجود کلمه شکر در ذهن، تقلبی‌ بودن عسل را تداعی می‌کند، چیزی جز پدیده‌ «بلورین شدن» یا «کریستالیزاسیون» نیست.
عسل به علت درصد بالای مواد قندی که دارد در واقع یک ماده‌ جامد است که زیر شرایط بسیار شکننده‌ای به صورت مایع درمی‌آید. این ماده اشباع‌شده قندی باید در واقع جامد باشد اما به‌طور اتفاقی مایع است، لذا به محض این‌که شرایط آماده شود، این دگرگونی فیزیکی یعنی بلورین‌ شدن پدید می‌آید.
اما این موضوع به اندازه‌ای تاثیر منفی در ذهن مصرف‌کنندگان ایجاد کرده که از یکسو مشکل بزرگی برای تولیدکنندگان در جریان عرضه به بازار به وجود می‌آورد و از سوی دیگر برای مصرف‌کنندگان از نظر طبیعی بودن عسل مایع، شک و شبه ایجاد می‌کند.
باید توجه داشت شکرک‌زدن و خاصیت تبلور عسل نشانه‌ نامرغوب بودن آن نیست اما بعضی افراد به اشتباه عسل بلوری‌شده را مصنوعی یا تقلبی می‌دانند.

چه عسلی خوبه؟​​​​​​​

.........................

و اما مولفه های دیگری نیز هستند که در طعم، عطر و رنگ عسل تاثیر گذار می‌باشند، مثل نژاد زنبور عسل، رطوبت هوا، نوع گونه های گیاهی هر منطقه و ... . در نتیجه ممکن است دو گونه عسل آویشن با خلوص و کیفیت بسیار بالا از دو اقلیم متفاوت، از نظر ظاهری و باطنی کمی متفاوت باشند.
و اما تاثیر تغذیه مصنوعی زنبور عسل: نخست اینکه تغذیه مصنوعی زنبور عسل به طور کلی عملی اشتباه نیست، به شرط آنکه ضامن سلامت زنبور عسل و کیفیت نهایی محصول شود. اما از آنجا که همیشه عده ای به فکر سود های کوتاه مدت و آسان تر هستند، اقدام به تغذیه بیش از اندازه کلونی کرده که نه تنها موجب تولید محصول مصرفی در فصل های سرد و زمستانی میشوند بلکه تولید را در مواردی تا 5 برابر افزایش داده و کیفیت را فدای کمیت میکنند. البته قابل ذکر است این نوع عسل نیز به علت اینکه ماحصل تلاش زنبور عسل بوده ارزشمند است اما از نظر خواص و حقایق تغذیه ای قابل مقایسه با عسل های بدون تغذیه نمی‌باشد. همانطور که قبل تر گفتیم عسل طبیعی مرغوب، محصول شهد گیاهان است، در نتیجه اگر زنبور عسل به جای تغذیه از گیاهان، از تغذیه مصنوعی استفاده کند، محصول نهایی یعنی عسل، بسته به نوع تغذیه، خواص ظاهری و باطنی آنرا میگیرد. مثلا در تغذیه با شربت شکر، رنگ عسل نباتی شده و تا حدودی عطر و طعم نبات و شکر به خود می‌گیرد. این در حالی است که عسل طبیعی مرغوبی که زنبور عسل مثلا از دشت آویشن به صورت طبیعی تغذیه کرده باشد، عسل نهایی سرخ رنگ، با عطر و طعم خاص و نزدیک به آویشن می‌باشد.

​​​​​​واقعیت این است که انسان به دو روش می‌تواند به ارزیابی کیفیت عسل اقدام کند.
​​​​​​​
1) با استفاده از برخی حواس پنجگانه:
​​مثل بینایی در رنگ و وضوح عسل، چشایی در طعم و مزه، بویایی در عطر و بوی عسل.
قبل از توضیح بیشتر در این باره باید به این موضوع اشاره کنیم که عسل طبیعی مرغوب، عصاره شهد گیاه است که توسط زنبور خورده شده و در معده دوم او به نام crop ذخیره می‌شود و پس از فعل و انفعلات شیمیایی برای مصارف آینده، در حجره های کندو تزریق میگردد. پس در نتیجه عصاره نهایی باید از نظر خواص ظاهری و باطنی متناسب با شهد گیاهان مصرفی زنبور عسل باشد.
همچنین عسل ها به دو دسته تک گیاه و چهل گیاه تقسیم میشوند. اگر در دشت و منطقه زنبورستان، حداقل بیش از نیمی از آن، از نظر پوشش گیاهی متعلق به گونه ای خاص باشد، عسل برداشت شده را به نام همان گونه نام گذاری میکنند و در این صورت عسل ما تک گیاه خواهد بود و اگر دشت مورد نظر دارای تنوع گیاهی باشد، عسل برداشت شده عسل اصطلاحا عسل چهل گیاه است و به نام گونه خاصی نام گذاری نمی‌شود.​​​​​​​​​​​​​​

2) با استفاده از ابزار و علوم تجربی:
​​​​​​​علوم تجربی یک منبع قابل استناد جهت ثبت و مقایسه داده هاست. و به کمک ابزار و تجهیزات آزمایشگاهی توسط کارشناسان تغذیه و بیوشیمی میتوان با آزمایش عسل و مقایسه محصول با داده های استاندارد جهانی، به حدود کیفیت محصول مورد نظر دست یافت. اما در هر آزمایش مولفه های مختلفی بدست می‌آید که بررسی آنها جداگانه آنها به تنهایی نمی‌تواند ناظر به کیفیت یک محصول باشد.
همانطور که گقتیم یکی از مطمئن‌ترین روش‌ها برای شناسایی عسل طبیعی، انجام آزمایش‌های تخصصی در یک آزمایشگاه عسل معتبر بر روی آن است.
اگر چه این گونه آزمایش‌ها برای مصرف‌کننده نهایی به خاطر هزینه‌هایی که دارد به صرفه نیست اما کندوداران و خریداران عمده با داشتن برگه آزمایش عسل می‌توانند این اطمینان را به خریداران خود بدهند که عسل آن‌ها طبیعی است.
برگه آزمایش زیر برای نمونه‌ی عسل چهل گیاه الوزیر است که توسط آزمایشگاه «سورن تک» مورد بررسی قرار گرفته است.

سخن آخر

​​دو روش ارزیابی کیفی عسل را در بالا بررسی کردیم. اما روش دوم مطمین تر بوده منتها به علت هزینه های آن شاید برای هر خرید قابل انجام نباشد. بنابراین در کنار روش های مذکور، خرید از یک فروشندهو کندو دار قابل اعتماد، می‌تواند کیفیت محصول مورد نظر را تضمین کند.

علت شکرک نزدن عسل‌های موجود در بازار چیست؟
برای جلوگیری از تبلور عسل معمولا کارخانه‌های بسته‌بندی‌کننده‌، عملیاتی از قبیل حرارت دادن، افزودن کمی جوهر لیمو در هر تن و غیره روی عسل انجام می‌دهند که در همه این موارد به خاطر وارد شدن ناخالصی در مجموعه‌ قندهای موجود، پدیده‌ی بلورین شدن به تاخیر می‌افتد.
در مورد کارگاه‌های ناشناخته که در آن حرارت دادن عسل به صورت مستقیم یا بدون کنترل صورت می‌گیرد، نه تنها مواد موجود در عسل دچار آسیب می‌شود بلکه بعد از دمای مشخصی ماده‌ای به‌نام «هیدروکسی متیل فورفوال» پدید می‌آید که اگر نسبت آن در عسل زیاد شود، مصرف آن خطرناک است.

.........................

.........................